به نقل از «فرارو»

فارابی؛ معلم فلسفه یونان و حکمت ایرانی

تاریخ انتشار: ۵ آذر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۱۶۸۰۳۰

دکتر سعید نیاکوثری*؛ حکمت و فلسفه اسلامی در سرزمینی با پشتوانه قرن‌ها اندیشه مزدیسنایی که جهان هستی و جلوه خداوندی را به نور عقل جستجو می‌کرد، در مینوی خرد اندیشمندی به بار نشست که اندیشه را به علم نجوم، ریاضی، منطق، پزشکی و موسیقی آراسته بود.

هنوز بسیاری آقایان دینهم درهمکم  پای از عدم بیرون ننهاده بودند، تا بر صفحه هستی این آب و خاک و در گستره سیاسی روزگار صفوی، به پشتوانه قدرت حاکمیت صفوی، دروازه‌های خرد را قفل تعصب زنند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در قرنی که اندیشه بها داشت و آیین‌های دینی متکی به تدبر و تعقلی بود که  قرآن کریم بر آن تاکید داشت و پرورش اندیشه و رسالت حکما آموختن و آموزاندن چگونه اندیشیدن بود و باب تقلید جای تعقل گشوده نشوده بود در عصری که اسلام به قوت اندیشه ورزی ایرانیان دوران طلایی خود را آغاز کرده بود در فاریاب فرزندی از نژاد پاک آریا دیده به جهان گشود که بعد‌ها جهان دیده افتخار  به دریای حکمتش گشود.

دانشنامه‌نویسی که چنان در حکمت و خرد پیش تاخت و مشکات اندیشه به نور فلسفه روشن داشت که او را استاد الفلاسفه نامیدند. درخشش او در علوم متعدد زمان تا بدانجا که فلسفه ارسطو را به کمند فلسفه اسلامی کشاند و بر آثار فلاسفه یونان و به ویژه ارسطو  شرح‌ها نگاشت و بدین سان او را معلم ثانی خواندند.

اندیشه فارابی با مکتب آنچه در یونان تحت عنوان نوافلاطیون شهرت داشت تلفیق و او کوشید تفکرات افلاطون و ارسطو را با اندیشه توحیدی اسلام هماهنگ نماید و حاصل جد و جهدش یادگار‌های ارزشمندی همچون مابعدالطبیعه، فصوص الحکمه و احصاء العلوم  شد که هنوز از پی روزگارانی بس طولانی، پرتو‌های خورشید نشانش سپهر اندیشه را روشن و افتخاری است برای هر آنکه اندیشه از تعصب رها کرده و پای به دام تقلید ننهاده و  دین را و قرآن شریف را در گستره بی‌کران حکمت و فلسفه  اسلامی می‌شناسد و حاصل آن طلوع خورشید‌هایی همچون ابن سینا، سهروردی، ملاصدرا و در عصر حاضر علامه طباطبایی و تفسیر المیزانی که تماما حسن جمال یزدانی را به تصویر کشیدند.

آن‌هایی که در اسفار اربعه افکارشان خدمت به خلق و ساختن جامعه‌ای مبتنی بر خرد ورزی بود و بهشت خرد را پیش چشم‌ها می‌آراستند. آن‌ها که جلوه محراب و خلوتشان تامل بود و کشف جهان‌های تازه علم؛ افکارشان آن‌چنان بسیط و دایره خردشان آنقدر وسیع که نه تنها هرگز  به حرام نمایاندن موسیقی و هنر نمی‌پرداختند که جهان هنر را تجلی ذات الهی و جوهر تعالی اندیشه انسانی در حرکت جوهری وجود از نفس نازله به مراتب عالیه نفس می‌دانستند (هو الجمیل و یحب الجمال) و با وجود بی همتایی و سرآمدی شان در همه علوم که خاک را به نظر کیمیا کردند، نه دیانت شان با موسیقی در تقابل بود و نه الهیاتشان با تقلید در تعامل. کتاب موسیقی کبیر فارابی هنوز از مهمترین کتاب علمی در دانش موسیقی و افتخار تاریخی ایرانیان در برابر جهان نوپای غرب است که می‌کوشد دانش و هنر را به نام خویش سند زند.

جای تاسف دارد که گذشته این آب و خاک بسبار زیباتر و درخشان‌تر از احوال روزگار حاضرش است. روزگاری که سخنوری می‌گوید که هرکس دنبال موسیقی است از کشور برود! ایا انانی که شان لباس خود را مراعات نمیکنند انتظار دارند مردم شانشان را رعایت کنند؟

امید که نسل جوان امروز و آینده سازان این آب و خاک گنجینه فرهنگ و علم و هنر خویش را بازیابند و با مطالعه آثار علمی و تفحص در جهان خرد نیاکانشان، پای در مسیری گذارند که بزرگان این سرزمین قدم‌های اراده در آن نهادند و حاصلش تفوق فرهنگی و علمی بر توحش  مغولی بود.

ای کاش بتوانیم به خویشتن خویش بازگردیم و تاریخ علمی و فرهنگی را از آخرین نقطه ما قبل روزگار صفوی ادامه دهیم و از آن عصری که باد پریشانی بر گلستان فرهنگ و هنر و خرد وزید، نسخه‌های  معماری اش برداریم و تعصب‌های  آتش افروزش را در شعله‌های خرد بسوزانیم. باشد که دوباره فارابی‌ها زاده شوند و سهروردی‌ها جهان اندیشه به اشراق روشن بدارند و از دل دیانت آمیخته با خرد، تقلید‌ها به زنجیر روند حافظ‌ها بسرایند و سعدی‌ها گلستان احساس به گلستان ادب بیارایند.

*مدیر کانون فرهنگی هنری صبا

منبع: فرارو

کلیدواژه: ابونصر فارابی روز جهانی فلسفه قیمت طلا و ارز قیمت موبایل

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۱۶۸۰۳۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

پاسداشت ادبیات، شعر و موسیقی اصیل ایرانی در شبکه آموزش

محمد مهدی قاسمی مدیر شبکه آموزش سیما و علیرضا قزوه مدیر دفتر شعر و موسیقی و سرود با هم دیدار و گفتگو کردند.در این نشست به جایگاه ویژه میراث پرشکوه شعر فارسی که گنجینه بی نظیر معرفت واخلاق و زیبایی و معنویت است، جایگاه شایسته شعر در بخش‌های گوناگون، موسیقی ملی و آیینی و انقلابی در برابر ابتذال اشاره و در جهت تولید و ارتقاء آثار مرتبط و همکاری گسترده‌تر فی مابین بحث و گفتگو شد.

 قاسمی گفت: با عنایت به اهمیت زبان و ادبیات فارسی و ضرورت سیاست گذاری و برنامه ریزی در این خصوص و با توجه به اهداف، ماموریت‌ها و اولویت‌ها، شبکه آموزش سیما آمادگی دارد تا در خصوص ادبیات فارسی، شعر و موسیقی اصیل ایرانی هر گونه همکاری لازم با دفتر شعر و موسیقی و سرود و دیگر مجموعه‌ها و نهاد‌ها را به عمل آورد.

همچنین گسترش فرهنگ و ادبیات فارسی، بهره گیری از ظرفیت اقوام و موسیقی فولکلور و محلی، آواز، تصنیف و مناجات خوانی، ارتباط و تعامل با شبکه نوای موسیقی و شعر اداره کل، پایش و تولید برنامه‌های جدید، تخصصی و فاخر در این حوزه‌ها و آموزش صحیح و تخصصی شاعری، نویسندگی و برنامه ریزی برای تولید مشترک برنامه شیر و شکراز دیگر موضوعاتی بود که در این نشست مورد بحث و گفتگو و در دستور کار طرفین قرار گرفت.

باشگاه خبرنگاران جوان فرهنگی هنری رادیو تلویزیون